Nýtkomin skýrsla samtakanna BirdLife International lýsir ástandi fugla um heim allan. Fuglavernd hefur verið aðili að samtökunum frá byrjun þessarar aldar og fullgildur aðili frá 2016.
Samtökin BirdLife International eru 100 ára gömul á þessu ári. Um hádegisbil árið 1922 kom hópur fólks saman í Glasgow, Skotlandi. Það sem sameinaði þau var ástríða þeirra fyrir fuglum. Þau hittust heima hjá sir Robert Horne sem var þingmaður fyrir Glasgow á þeim tíma. Hópurinn ákvað að sameinaðra alþjóðlegra aðgerða væri þörf til að vernda fugla gegn ógnum sem að þeim stæðu og þar með var Alþjóðlegt ráð fyrir verndun Fugla, The International Council for Bird Preservation (ICBP)) stofnað. Það heitir nú Birdlife International.
Fugl ársins 2022 er Maríuerla, Motacilla alba. Hún er fimur og fínlegur spörfugl, hvít með „svarta húfu og gráleitt sjal“. Stélið er langt og svart og tifar gjarnan upp og niður.
Þetta árið kepptu sjö fuglategundir um titilinn Fugl ársins í keppni sem Fuglavernd stóð nú fyrir annað árið í röð. Fimm fuglanna höfðu kosningastjóra sem unnu ötult og óeigingjarnt kynningarstarf fyrir sína smávini. Maríuerlan kynnti sig þó sjálf með hlýlegri nærveru sinni um allt land og þurfti ekki talsmann til að sigra keppnina með yfirburðum og 21% atkvæða. Í öðru og þriðja sæti lentu hinir ólíku en glæsilegu fuglar, himbrimi og auðnutittlingur, með 14% atkvæða hvor um sig. Alls kusu 2100 mannns um fugl ársins 2022.
Um maríuerluna
Maríuerla dvelur í Afríku á veturna en algengt er að finna hana hér á landi í kring um mannabústaði, frá vori og fram á haust. Hún er nokkuð gæf og virðist trygg sínum heimahögum. Hún lifir á smádýrum sem hún veiðir á flugi eða á hlaupum, er iðin, sítifandi og flögrandi í leit sinni að æti. Maríuerlan hefur sigrað hjörtu íslendinga fyrir löngu ef marka má ljóðabrot Guðfinnu Jónsdóttur frá Hömrum (1899-1946).
Ljsm Helga Guðmundsdóttir. Maríuerla við hreiður
Máríuerla Sendir drottins móðir, Maríá, mildar gjafir himni sínum frá. Flaug úr hennar hendi vorsins perla, heilög dúfa, lítil maríuerla.
Létt á flugi, kvik og fjaðurfín flýgur hún um auðan geim til þín. Í veggnum þínum vill hún hreiður búa, varnarlaus á þína miskunn trúa.
Dável svarta húfan henni fer, hneigir kolli ákaft fyrir þér. Strá úr veðurbörðu, bleiku sefi ber hún eins og friðargrein í nefi.
Sérhvert vor um varpa og bæjarhól vappar söngvin erla á gráum kjól, flögrar eins og bæn um geiminn bláa, bæn fyrir hinum varnarlausa smáa.
Um keppnina Fugl ársins
Markmiðið með keppninni er að draga fram og kynna nokkrar fuglategundir sem finnast hér á landi, fjalla um stofnstærðir, búsvæði, fæðuval og verndarstöðu. Með þessu vill Fuglavernd leggja sitt af mörkum til að efla fræðslu, samtal og umfjöllun um stöðu fuglastofna og um mikilvægi fugla í lífríkinu.
Í hópi þeirra 20 tegunda sem tóku þátt þetta árið og lesa má um á www.fuglarsins.is eru eftirfarandi tegundir sérstakar deilitegundir, sem þýðir að þær eru einskonar staðbundin fjölskylda sem verpur að stærstu eða öllu leiti hér á landi og hefur þróað með sér útlit frábrugðið öðrum stofnum, en þeir eru: auðnutittlingur, hrossagaukur, jaðrakan, lóuræll, músarrindill, rjúpa og skógarþröstur.
Þá eru þó nokkrar tegundir af þessum tuttugu á válista hér á landi samkvæmt Náttúrufræðistofnun Íslands: Lundi er í bráðri hættu, kjóinn er í hættu, himbrimi, hrafn, kría, súla og toppskarfur í nokkurri hættu og að lokum eru rjúpa og silfurmáfur í yfirvofandi hættu.
Fuglavernd óskar Íslendingum til hamingju með Maríuerluna, Fugl ársins 2022!
Einkar áhugaverður útvarpsþáttur sem var endurtekinn á RáS 1 á sunnudaginn var, 4. september.
Í þriðja og síðasta þætti er fjallað um hagsmuni og mögulegan hagsmunaárekstur ferðaþjónustunnar og lundaveiðihefða í Eyjum. Rætt er við aðila í ferðaþjónustu, forstöðumann Safnahúss og erlenda ferðalanga á götum Heimaeyjar.
Árlega er Fuglavernd ásamt öðrum hagsmunaaðilum boðið á fund um ástand rjúpnastofnsins á Náttúrufræðistofnun. Viðkoma rjúpnastofnsins er því miður mjög slök í ár og fáir ungar hafa lifað af sumarið. Auðvitað eru það vonbrigði því talningar í vor sýndu að stofninn væri nærri hámarki á Norð-vesturlandi, Suðurlandi og Vestfjörðum, en nú hefur þessi lélegi varpárangur aldeilis breytt þeirri stöðu.
Það er ekki einfalt mál að áætla veiðiþol stofnsins og ekki alltaf þakklátt verkefni en það er nú eitt af því sem þessi vöktun snýst um. Alltaf eru uppi háværar raddir um að ekki sé hægt að fullyrða um stofnstærðina vegna skorts á vöktun eða að sveiflna í stofni. En svokölluð stofnvísitala rjúpunnar sýnir að til lengri tíma litið hefur rjúpnastofninum okkar hrakað og það sama má segja um varpárangur fuglanna. Mikilvægt er þó að við gefum rjúpnastofninum rými til að vaxa þegar svona stendur á, og drögum úr veiði eða jafnvel hættum henni alveg, gefum fuglinum frí. Við þökkum samráðið og vonum að rjúpan fái að njóta vafans ef einhver er.
Matvælastofnun varar enn við hættu á fuglaflensusmiti frá villtum fuglum yfir í alifugla. Stofnunin lítur svo á að smit með skæðum fuglaflensuveirum sé viðloðandi í villtum fuglum víða á landinu. Þó hafa færri veikir eða dauðir villtir fuglar verið tilkynntir til Matvælastofnunar í júlí og það sem af er ágúst en mánuðina á undan.
Kríur hafa bæst á lista þeirra tegunda sem hafa greinst með fuglaflensu. Í júlí fundust veikar kríur á Höfn í Hornafirði. Rannsókn leiddi í ljós að þær voru smitaðar af skæðri fuglaflensu af gerðinni H5N1, en þessi gerð hefur greinst í 90% jákvæðra sýna það sem af er (27/30). Nú liggur fyrir staðfesting á skæðri fuglaflensu í kríum, en einungis 7 tilkynningar um 9 dauðar kríur hafa borist Matvælastofnun það sem af er ári og því erfitt að segja til um hvort og þá hvaða áhrif smitið muni hafa á kríustofninn.
Þegar villtur fugl finnst dauður, skal hafa samband við MAST, nema ef augljóst er að hann hafi drepist af slysförum. Best er að tilkynna um dauðan fugl með því að skrá ábendingu á heimasíðu stofnunarinnar, en líka er hægt að hringja í síma 5304800 á opnunartíma eða senda tölvupóst á netfangið mast@mast.is. MAST metur hvort taka skuli sýni úr fuglinum.
Árlega leggja fýlsungar í sína fyrstu flugferð af hreiðursyllunum þar sem þeir hafa varið tíma sínum frá klaki fram að Deginum. Dagurinn sá er þegar ungarnir svífa af syllum fram áleiðis til sjávar. Það versta er að þeir eru enn ófleygir og þurfa að treysta á að ná til sjávar á svifilugi einu saman. Þeir ungar sem koma af syllum norðan Hringvegar á svæðinum milli Markarfljóts og Múlakvísar eru illa settir ef vindar blása ekki á verður svifflugið frekar stutt. Í logni ágústmánaðar í fyrra lentu heil ósköp af ungum á Hringveginum á Suðurlandi þar sem hámarkshraði er virtur að vettugi af allt of mörgum bílstjórum. Þar lauk ævi margra fýlsunga á bílagrillum. Enn fremur lentu margir fýlsungar í Vík í Mýrdal og flöksuðu þar um götur bæjararins og spúðu á vel meinandi björgunartúrista sem þekktu ekki handtökin við slíka björgun.
Fuglavernd hefur hrundið af stað leitinni að Fugli ársins, annað árið í röð.
Kynntar eru til leiks tuttugu fuglar á nýuppfærðri heimasíðu keppninnar, https://fuglarsins.is/, sem m.a. voru tilnefndir af þeim sem tóku þátt í fyrra. Í það skiptið bar heiðlóan sigur úr bítum, vorboðinn okkar ljúfi.
Á heimasíðu keppninnar má sjá þá fugla sem eru í forvali: https://fuglarsins.is/. Kynntu þér keppendur og taktu þátt með því að velja þann fugl sem þú vilt sjá keppa um titilinn Fugl ársins 2022 – fimm fuglar komast pottþétt áfram. Forvalið fer fram rafrænt dagana 10.-15. ágúst á vefsíðu keppninnar.
Úrslitakosningin um Fugl ársins 2022 fer svo fram á https://fuglarsins.is/ dagana 5.- 12.september og verður sigurvegari ársins kynntur þann 16. september á Degi íslenskar náttúru.
Endilega deildu áfram, njóttu vel og góða skemmtun!
Tilgangur keppninnar er að vekja athygli á stöðu fugla og fuglaverndarmála á Íslandi, afla nýrra Fuglaverndarfélaga og styrktaraðila en ekki síst að skemmta og fræða.
Nánari upplýsingar gefur Brynja Davíðsdóttir verkefnastjóri hjá Fuglavernd: fuglarsins@fuglavernd.is og í síma 8447633.
Fimmtudaginn15. júní var boðið upp á fuglaskoðun í Friðlandinu í Flóa og leiðsögumaður að þessu sinni var Trausti Gunnarsson, leiðsögumaður og ritari stjórnar Fuglaverndar og ljósmyndari hópsins var Guðrún Lára Pálmadóttir. Fimm félagar mættu til leiks fyrir utan Guðrúnu Láru og Trausta. Lómarnir voru í miklu stuði og stjöstjarnan blómstraði sem aldrei fyrr. 15 fuglategundir sáust og heyrðus. Veður var gott en stórstreymt og það var að falla að í Ölfusárós svo nokkrir blotnuðu í fæturna á síðustu metrunum. Flóðs og fjöru gætir í mýrinni. Gúmmístígvél öðru nafni vaðstígvél eru málið.
3. maí 2022 var kynningarkvöld á Canonvörum í húsnæði Origo í samstarfi við Fuglavernd. Kvöldið var vel sótt og
Alex Máni Guðríðarson, Daníel Bergmann og Sigmundur Ásgeirsson sýndu margar magnaðar ljósmyndir og sögðu skemmtilegar og áhugaverðar sögur á bak við þær.
Hómfríður Arnardóttir kynnti félagið og nokkrar vörur sem vefverslunin hefur ti l sölu.
2. júní mættu átta manns í fuglaskoðun í Friðlandi í Flóa og níunda manneskjan mætti til að stika gönguleiðina um Friðlandið. Göngustjóri var Anna María Lind Geirsdóttir sem hljóp í skarðið fyrir Trausta Gunnarsson. 4-5 m vindur var en annars milt og gott veður.
Fullt af lómum héldu uppi stuðinu með væli, korri og dirrindí. Tveir lómaungar sáust og margir lómar sem lágu stíft á . Meðal annara tegunda sem sáust og heyrðust þetta vorkvöld í mýrinni: Álft, æðarfugl, urtönd, lóa, hrossagaukur, fýll, sílamáfur, lóuþræll, jaðrakan, stelkur og óðinshani.
Eftir að lokað var fyrir aðgang að varpstæði stara undir stiganum við fuglaskoðunarhúsið voru settir upp varpkassar fyrir stara, í fyrra var enginn í þeim en þetta árið er kominn stari með hreiður. Hann var ekki ýkja hress með mannskapinn við húsið.
Við notum vafrakökur og aðra mælingatækni til að bæta vafraupplifun þína á vefnum okkar, sýna persónulegt efni, greina umferð um vefinn og skilja hvaðan úr veröldinni við fáum heimsóknir á vefinn okkar. Persónuverndarstefna okkar tók gildi 20. júlí 2018.
Með því að velja OK samþykkir þú notkun okkar á vafrakökum og öðrum rekjanleika.
OKNeiPersónuverndarstefna
