Þetta vor hefur verið farið í  þrígang  í Friðland í Flóa til að sinna viðhaldi mannvirkja. Sumardaginn fyrsta mættu þrír sjálfboðaliðar á vettvang og skröpuðu og grunnuðu allt fuglaskoðunarhúsið að utan. Enn fremur var borið á rampinn sem leiðir að húsinu og pallinn við húsið. Veðuir var þurrt og gott en það vor 10-15 metrar allan daginn. Þurftum að ríghalda í dúkinn þegar hádegisverður var snæddur.  Það var ánægjulegt að sjá að einhver hafði skipt út hlerunum á vestur- og austurglugga hússins, en þeir voru illa farnir af veðrun. Það er verst að við vitum ekki hver gerði það og auglýsum við eftir hlerasmiðnum hér með.

Fyrsta maí mættu sex manns í Friðlandið til að halda áfram viðhaldi. Þetta var veðurfarslega sérkennilegur dagur. Þegar sjálfboðaliðar vöknuðu þann morgun á Suðvesturlandi, rigndi og enn rigndi þegar ekið var austur um Þrengslin. Fuglavernd hafði fengið að geyma málningardótið á Eyrarbakka og sá er afhenti okkur það hafði vaknað í úrkomu á Selfossi og hugsað að ekki yrði gott að mála í dag. En viti menn, það var þurrt og frábært málunarveður allan daginn í Flóanum. Það gekk á með skúrum allan daginn á Hellisheiði og austan við Flóann. Uppsveitirnar héngu þurrar líka.

Báðir þessir vinnudagar voru frábærir að öllu leyti. Mannskapurinn kom miklu í verk og aðalmarkmiðinu var náð: Að grunna og mála húsið. Einnig náðist að bera á stiga, hlið og smá á kamarinn. Gönguleiðið í Friðlandinu var stikuð og var  það lokaverk dagsins.

Nú lítur húsið vel út með heilum hlerum fyrir glugga. Pallurinn er olíuborinn sem og bekkir og borðið sem standa á honum.  Rampurinn er að mestu olíuborinn, svona 3 metrar eftir. Næsta verkefni í sambandi við húsið er að mála aðra umferð. Það þarf einnig að klára að bera á rampinn.

Tveir sjálfboðliðar fóru í Friðlandið 12. maí til að sinna brúarviðhaldi. Á stikuðu gönguleiðinni um Friðlandið eru fjórar brýr. Þær voru settar niður fyrir 2 árum þegar langur frostakafli var að vetri. Þær eru á fótum en eru einnig festar niður með járnstaurum og vír. Þrátt fyrir öflugar festingar höfðu tvær brýr farið á flot á stórstreymi og í lægð, að öllum líkindum þeirri sem innihélt þrumur og eldingar í vetur. Önnur brúin er orðin undin en skilar sínu hlutverki sem brú og hin er í lagi en var færð á sinn stað og fest niður að nýju.

Af ofangreindu má sjá að því fylgir viðhald að vera með mannvirki og sjálfboðaliðar Fuglaverndar eru ómetaleg auðlind félagsins hvað varðar slíkt. Við hvetjum sem flesta félaga Fuglaverndar að taka þátt í starfi okkar. Viðhaldsvinna í Friðlandinu er ekki aðeins að tína rusl, munda pensil og skröpu heldur er er þetta líka vettvangur til að hitta fólk sem hefur áhuga á fuglum. Það er engu líkt að mála og hlusta á söng lóma allt í kring sem og söng annar fugla eins og lóuþræla, þúfutittlinga, tjalda, jaðrakana og þar fram eftir götunum, í Friðlandi í Flóa.

Í júní verður Fuglavernd með fuglaskoðunargöngur í Friðlandi. Fylgist með á viðburðardagatalinu.

10 maí s.l. var tileinkaður farfuglum um heim allan því farflug fugla er stórmerkilegt fyrirbæri.

Í fyrsta lagi, af hverju leggja fuglar í farflug, sumir 45.000 km aðra leið til þess eins að makast, verpa, unga út, ala upp unga og svo fljúga sömu leið tilbaka á vetrarstöðvar?

Þeir kjósa að gera þetta af því að þeir geta flogið og þannig valið um að dvelja vetrarlangt  þegar þeir eru ekki í varpi, á stöðum þar sem er milt veður og næg fæða og síðan verið í sumardvöl  þar sem gott er að ala upp unga með tilliti til fæðu og öryggis.  Það kostar fugla mikla orku að leggja í langt farflug. Fæðuframboð, veðurfar og öryggi skipta því miklu máli svo og átthagatyryggð.

Það er urmull farfugla sem að leggja af stað í flug á vorin og haustin. Þeir fylgja nær allir ákveðnum leiðum þar sem veður og  vindar eru hagstæðir sem og sjávarstraumar og uppstreymi sem að geta létt þeim för. Ein af farleiðunum kallast Afríku- Evrasíu farleiðin. Ísland er hluti hennar.  Á þessari leið fara fuglarnir um Evrópu, Asíu og Afríku þar sem býr alls konar fólk og landslag er breytilegt. Þar leynast líka mestu hætturnar t.d. veiðiþjófar, mannvirki sem að valda hættu á áflugi og búsvæðamissir.  Fuglavernd og öll fuglaverndarfélögin í BirdLife International, berjast fyrir verndun  búsvæða til að tryggja afkomu fugla á hnettinum.

Sá fugl sem að ferðast lengstu leið milli varp- og vetrarstöðva er krían. Fræðiheiti kríu er Sterna paradisaea, sem gæti útlagst paradísarþerna á íslensku og er lýsandi, krían býr við endlaust sumar á ferðum sínum.

Á Vísindavefnum má finna fínar greinar um farflug kríu

Áhugavert kort þar sem sést hvar kríur verpa á jarðarkringlunni, það er víðar en á Íslandi

Einn ástsælasti fugl Íslendinga er heiðlóan.  Varpstöðvarnar ná frá austurstönd Grænlands í vestri til Íslands og  norður Skandínavíu og austur eftir Síberíu. Hún hefur vetursetur frá Bretlandseyjum að norður Afríku.  Heiðlóur eru  veiddar til matar í Suður-Evrópu.  Heiðlóan á undir högg að sækja m.a. vegna ágang mannsins á búsvæði hennar sem eru einkum móavistir. Frá því að hafa ekki verið í hættu á válista árið 2018 er Heiðlóa núna, árið 2025, í nokkurri hættu. Sjá nánar á heimasíðu Náttúrufræðistofnunar

Spóar dvelja í vestur Afríku veturlangt og leggja í farflug seinni part apríl. Flestir spóar millilenda á Írlandi, Bretlandi eða meginlandi Evrópu á leið sinni til Íslands. En eftir sumarið  fljúga flestir í einum rykk suður tiol Afríku og tekur flugið fimm sólarhringa. Graham Appleton fuglafræðingur, hefur skrifað blogg um vaðfugla árum saman og í apríl 2022 fjallaði hann um farflug spóa til Íslands.

Árið 2018 voru spói og  jaðrakan ekki í hættu en árið 2025 er jaðrakan í yfirvofandi hættu og spóinn í nokkurri hættu og  er þetta áhyggjuefni. Hvað verður um alla fallegu farfuglana okkar ef búsvæðin eru engin?

Kristinn Haukur, dýravistfræðingur, er fallinn frá eftir skammvinn en snörp veikindi. Fuglavernd hefur um áratugaskeið notið krafta Kristins Hauks í baráttunni fyrir vernd fugla og búsvæða þeirra. Hann varð félagi í Fuglavernd strax á unglingsárum og alla tíð síðan öflugur liðsmaður og tilbúinn að leggja hönd á plóg ef eftir var leitað. Það munar um slíkan liðsauka! Af mörgu er að taka en ég vil nefna að Kristinn Haukur sat í stjórn félagsins um árabil, hann tók þátt í að skipuleggja 50 ára afmæli Fuglaverndar, hann var formaður undirbúningsnefndar ráðstefnu um vindorkuver og fugla 2023, hann ritaði margar greinar í tímarit félagsins, var um árabil fundarstjóri á aðalfundum félagsins og aðstoðaði við gagnasöfnun vegna skráningar á mikilvægum fuglasvæðum og gerð evrópska válistans fyrir fugla.
Verndun hafarnarins var Kristni Hauki hjartans mál og þar átti hann sterka samleið með Fuglavernd. Fuglavernd var stofnuð árið 1963 af Birni Guðbrandssyni og félögum hans. Meginmarkmið félagsins í upphafi var að tryggja framtíð hafarnastofnsins sem þá taldi aðeins um 20 varppör og því í útrýmingarhættu. Verndaraðgerðirnar sem félagið beitti voru einkum að fá landeigendur, þar sem ernir áttu sér óðul, til liðs við málstaðinn en einnig hvatti félagið stjórnvöld til að banna eiturútburð. Á þessum árum leyfðist að nota eitrað agn til að bana tófum og öðrum „meindýrum“. Þessar eitruðu beitur urðu örnum títt að grandi. Hvort tveggja gekk eftir, bæði jókst velvild í garð arnarins og eins var eiturútburður bannaður. Arnarstofninn svaraði og hefur vaxið hægt en þó jafnt og þétt frá um 1970 og telur nú meira en 90 óðalspör. Allt frá stofnun sinnti Fuglavernd líka vöktun arnarstofnsins. Kristinn Haukur tók þátt í því starfi og þegar frumherjarnir stigu til hliðar axlaði hann alfarið ábyrgðina og frá 1993 var vöktunin hluti af hans vinnu við Náttúrufræðistofnun. Félagar í Fuglavernd hafa allar götur síðan unnið með Kristni Hauki við vöktun arnastofnsins og þar hafa verið fremstir meðal jafningja Finnur L. Jóhannsson og Hallgrímur heitinn Gunnarsson. Í tilefni af 50 ára afmæli Fuglaverndar kom út ritið Haförninn. Kristinn Haukur ritaði textann og fjallar þar um sögu hafarnarins á Íslandi, vistfræði tegundarinnar og tengsl manna og arna. Utan vöktunar stofnsins voru arnarannsóknir Kristins og samstarfsaðila síðustu 6 árin einkum fólgnar í því að skrá með senditækjamerktum örnum ferðalög þeirra á milli sveita og landshluta.
Ný ógn, vindorkuver, steðjar að haferninum. Ætlunin er að reisa slík orkuver þvert í þjóðbraut arna. Reynsla erlendis frá sýnir að slíkt getur verið meiri háttar ógn við erni og nægir þar að nefna að á eyjunni Smöla fyrir ströndum Noregs hafa 150 ernir drepist eftir að hafa lent í spöðum vindmylla frá árinu 2002. Kortlagning Kristins og félaga á loftvegum arna eru grundvallarupplýsingar í umræðuna um staðsetningu vindorkuvera!
Með þakklæti og virðingu kveðjum við traustan félaga og vottum fjölskyldu hans okkar innilegustu samúðarkveðjur.
Fyrir hönd Fuglaverndar,
Hólmfríður Arnardóttir framkvæmdastjóri

Óvenju margar ábendingar hafa að undanförnu borist Matvælastofnun um dauða auðnutittlinga, hvaðanæva af landinu frá fólki sem fóðrar smáfugla reglulega. Matvælastofnun mun á næstunni reyna að komast að því hvað veldur þessum dauða.

Fuglavernd hvetur fólk til að tilkynna MAST um dauða og sjúka auðnutittlinga.

Hér má lesa alla fréttina á heimasíðu MASTS

2. nóvember s.l. sýndu Edward Rickson og Sigmundur Ásgeirsson myndir hins síðarnefnda frá átta daga ferð þeirra félaga um Texas. Í máli og myndum fræddu þeir áhorfendur um hina s.k. miðfarleið fugla um Ameríku. Þeir sáu um 200 tegundir fugla á átta dögum og kynntust ýmsu fólki með sama áhugamál og þeir; fugla og ljósmyndun fugla. Þeir félagar tóku eftir  að hlutfall karla og kvenna á þessum slóðum var nokkuð jafnt hjá þeim sem að munduðu sjónauka eða myndavélar að fuglunum.

Eikarskríkja. Ljsm. Sigmundur Ásgeirsson

Tveir sjálfboðaliðar nýttu frídag til að endurnýja forn skilti og setja upp ný skilti í og við Friðland fugla í Flóa. Gömlu skiltin voru orðin máð og skiltið við vegamótin sást ekki úr bíl sem ók framhjá og var orðið ansi snjáð.  Nýtt skilti var sett upp til að vísa fólki veginn. Það bar tilætlaðan árangur. Á meðan skiltafólkið bætti við stikum á gönguleiðinni um Friðlandið renndu ferðamenn í hlaðið, sumir því þeir höfðu lesið um Friðlandið og ætlað sér þangað aðrir komu því að þeir sáu skiltið við vegamótin.

Sunnan vindur og skúrir á köflum var þegar verkið hófst en það brast á með blíðu þegar drukkið var te á palli fuglaskoðunarhússins að verki loknu. Ljósmyndir; Anna María Lind Geirsdóttir.

Sveinn Runólfsson og Andrés Arnaldsson birtu nýverið grein í Bændablaðinu þar sem þeir útskýra að það skiptir gríðalega miklu máli að stunduð sér ábyrg skógrækt með langtímaáhrif skógræktar í huga. Einig ber að meta hvernig er staðið við alþjóðlega samninga hér á landi í þeim málum.  Það er vandasamt verk að koma upp skógi á landi þar sem honum var eytt fyrir ekki svo löngu. Það er ekki sama hvaða tegundir eru valdar og ekki má fara offörum þegar finnast tegundir sem eru duglegar að breiða úr sér. Þar má nefna stafafuru sem er farin að sækja verulega á. Fuglavernd hefur áhyggjur af þessu því með dreifingu sinni er hætta á að furan taki yfir kjörlendi stofna varpfugla sem að flykkjast hingað á vorin.  Margar tegundir sem hér verpa kjósa kjarrlendi, mýrlendi og votlendi þar sem ekki vex skógur. Nýsjálendingar gerður mistök í sinni skógrækt og eru víti til varnaðar. Hér er hægt að lesa  greinina í Bændablaðinu.